Historia GKS Piast

Wszystkie materiały/teksty/opracowania/multimedia umieszczone na podstronach „Historia” mają charakter autorski. Bez zgody autorów i właścicieli nie mogą być publikowane i wykorzystywane do celów komercyjnych i marketingowych, publikowane w innych nośnikach medialnych. Jedynym wyjątkiem jest wykorzystywanie ich do celów dydaktyczno-naukowych. W tym przypadku wymagane jednak jest podanie źródła.

18-go czerwca 1945 r. w klubie „Perełka” mieszczącym się przy ul. Zwycięstwa powołano do życia organizację sportową, która nazajutrz w Urzędzie Miejskim zarejestrowano pod nazwą KS „Piast” Gliwice. W skład pierwszego Zarządu weszli głównie repatrianci ze wschodu. Pierwszym prezesem klubu został ówczesny prezydent Gliwic Wincenty Szpaltowski. Prezesura prezydenta była konsekwencją faktu, że Zarząd Miejski był pierwszym opiekunem i finansowym mecenasem klubu. Pierwszą sekcją jaką utworzono była sekcja piłki nożnej. Skład drużyny stanowili zarówno przybysze ze wschodnich rubieży jak i miejscowi piłkarze. Mniej więcej w tym samym czasie (lipiec-sierpień 1945) doszło do powołania kolejnych sekcji Piasta – bokserskiej, siatkarskiej, lekkoatletycznej i tenisowej. Klub szybko stał się największą organizacją sportową w Gliwicach. Jeszcze w 1945 r. rozegrano pierwsze, oficjalne mecze. Z początkiem roku 1946 nowym prezesem Piasta został Juliusz Denk, ówczesny dyrektor Gliwickich Zakładów Urządzeń Technicznych. Zakład ten wziął na siebie też ciężar finansowania sekcji piłkarskiej. W pierwszych latach zespół swoje mecze rozgrywał na stadionie przy ul. Robotniczej. W 1958 r. oddano do użytku stadion XX-lecia (dziś stoi tam hala Arena Gliwice). Zbiegło się to z pierwszym awansem (rok 1957) drużyny do II ligi.

Lata 50-te to okres sukcesów tenisistki – Irminy Popławskiej, która praktycznie co roku, aż do zakończenia kariery zdobywała medale w Mistrzostwach Polski. W 1948 r. utworzono sekcję szermierczą. Jej założycielem był Antonii Franz, przedwojenny reprezentant Polski w tej dyscyplinie. Sekcja z czasem stała się wiodącą w klubie. W 1964 r. Egon Franke zdobył pierwszy dla Polski i Gliwic złoty, olimpijski medal we florecie. Do tego sukcesu poprowadził go nieżyjący już Zbigniew Czajkowski, legendarny trener, wychowawca wielu znakomitych szermierzy. Na kolejnych olimpiadach klub i miasto reprezentowali oprócz Egona Franke: Bogdan Gonsior, Mikołaj Pac-Pomarnacki, Elżbieta Cymerman, Zbigniew Matwiejew i Jacek Bierkowski, który w latach 70-tych należał do czołowych szablistów świata. Na początku swojego istnienia klub kilkakrotnie zmieniał nazwę. Zgodnie z duchem ówczesnych czasów najpierw przemianowano Piasta na „Metal” Gliwice, a potem na „Stal”. W członie znalazł się również akcent spółdzielczy. W styczniu 1961 roku powrócono do pierwotnej nazwy.

Ważnym wydarzeniem w historii klubu była fuzja z GKS Hutnik (Gliwice) i klubem Metal Gliwice. Miało to miejsce w 1964 r. GKS „Piast” stał się od tamtej pory największym i najbardziej prężnym klubem w całym dawnym województwie katowickim. GKS „Piast” liczył 13 sekcji: piłki nożnej (ogółem 13 drużyn), szermierczą (drugie miejsce w Polsce w punktacji wszystkich broni), hokeja na trawie (I liga), szachową (I liga oraz Mistrzostwo Śląska), tenisa ziemnego (liga międzywojewódzka), tenisa stołowego (liga wojewódzka), lekkiej atletyki (reaktywowana w 1963 roku, klasa A), siatkówki (liga okręgowa), koszykówki (liga okręgowa), piłki ręcznej (klasa A), kajakarską (największe sukcesy indywidualne), pływacką i gimnastyczną.

W okresie największego rozwoju, który przypada na kadencję prezesów: Zbigniewa Messnera i Lesława Kusia (lata 1963-1975) w klubie sport uprawiało około 5 tysięcy zawodniczek i zawodników, co stawiało Piasta na drugim, co do liczby członków po warszawskiej Legii klubem. W latach 70-tych największą popularnością cieszyła się piłka nożna. Zespół należał do czołowych drużyn II ligi i kilkakrotnie bliski był awansu do I ligi. Za największy jednak sukces tamtego okresu uważa się awans do finału Pucharu Polski, który miał miejsce w 1978 r. Piast przegrał jednak ten pamiętny finał z Zagłębiem Sosnowiec 0:2. Obok piłkarzy największe sukcesy w tym okresie notowali tenisiści. Drużyna w 1972 r. zdobyła Mistrzostwo Polski. Największą indywidualnością była Danuta Wieczorek-Szwaj. Trzecia zawodniczka młodzieżowego turnieju Wimbledonu, czterokrotna, brązowa medalista Mistrzostw Europy, 11-krotna Mistrzyni Polski w singlu. To najważniejsze, ale nie jedyne jej sukcesy. W tej dekadzie też głośno było o Ewie Gryzieckiej. Wychowanka Zenona Sęka ustanowiła wtedy rekord świata w rzucie oszczepem i w nagrodę pojechał na Igrzyska olimpijskie do Monachium.

Na początku lat 80-tych, mimo kryzysu politycznego i gospodarczego jaki panował wtedy w Polsce, bardzo dobrze radzili sobie piłkarze. Zespół ponownie otarł się o pierwszą ligę przegrywając jednak rywalizację z Pogonią Szczecin. W 1983 roku po raz drugi gliwiczanie zagrali w finale Pucharu Polski, tym razem ulegając Lechii Gdańsk 1:2. Ostatni w tamtej dekadzie sukces piłkarze zanotowali w 1987 r. Wtedy to drużyna prowadzona przez Fryderyka Cholewę zajęła trzecie miejsce w lidze i zagrała baraż o wejście do I ligi z Bałtykiem Gdynia. W tym dwumeczu lepszy jednak okazał się zespół z Trójmiasta. Potem nastąpił powolny upadek klubu. Jedną z głównych przyczyn były przemiany ustrojowe i gospodarcze. Ówcześni działacze w nowej rzeczywistości nie potrafili znaleźć skutecznego sposobna finansowanie działalności klubu. Podjęto próby najpierw związania się z wojskiem. Zmieniono nazwę na Miejsko-Cywilny Klub Sportowy „Piast”. Potem stworzony klub przyzakładowy pod nazwą „Bumar” Piast Gliwice. Nie przyniosło to jednak spodziewanych efektów i ostatecznie wiosną 1993 roku wycofano drużynę seniorów z rozgrywek.

Ten moment załamania przetrwały sekcje: szermierki, lekkiej atletyki, brydża sportowego i szachów. W 1995 r. funkcje prezesa Piasta objął Marcin Żemaitis. Wybrano nowy zarząd, który podjął się misji odbudowania pozycji na sportowej mapie Polski. Konsekwencja, upór w działaniu doprowadziły do reaktywacji najpierw pierwszego zespołu sekcji piłki nożnej, a potem do ponownego wprowadzenia tej drużyny do II ligi. Stało się to w roku 2003. Kluczowym momentem było przekazanie przez miasto w dzierżawę Gliwickiej Giełdy Samochodowej. Klub zyskał stałe i znaczące źródło finansowania swojej działalności. Gliwice też na tym skorzystało, bo z faktu dzierżawy do miejskiej kasy co roku trafiała spora kwota pieniędzy.

W XXI Piast wkroczył z pięcioma sekcjami: brydżową, lekkoatletyką, piłkarską, szermierczą i tenisową. Każda z tych sekcji miała swój budżet, pozwalający nie tylko funkcjonować, ale i rozwijać się. Efekty były bardzo wymierne i widoczne. Szermierze do dziś należą do ściślej krajowej czołówki. Odnoszą również sukcesy międzynarodowe. Na koncie szpadzistów są tytuły Mistrzów Europy, a w 2008 roku Adam Wiercioch w prowadzonej przez Marka Julczewskiego drużynie wywalczył w Pekinie srebrny, olimpijski medal. W 2012 roku trenujący pod okiem fechmistrzów Piasta Ruben Limardo sięgnął po złoty, olimpijski medal na Igrzyskach, które odbyły się w Londynie.

Sekcja brydża sportowego wówczas należał do wiodących w kraju. Reprezentowali ją medaliści mistrzostw Europy i świata. Pierwszy zespół sekcji piłki nożnej występuje w I lidze. W sekcji LA postawiono na pracę z młodzieżą.

W 2008 roku miasto zdecydowało się wypowiedzieć umowę dzierżawy kortów tenisowych Stowarzyszeniu, co przyczyniło się do sportowej „śmierci” tej bardzo utytułowanej sekcji.

Niezmiennie jednak największą popularnością cieszyła się piłka nożna. W sezonie 2007/08 zespół po raz pierwszy w historii klubu i Gliwic awansował do Ekstraklasy spełniając marzenia tysięcy swoich fanów. Stało się to za prezesury Jacka Krzyżanowskiego. 1-go lipca powstała Spółka Akcyjna w której większościowym udziałowcem została Gmina Gliwice, a mniejszy pakiet akcji objęło Stowarzyszenie GKS „Piast” Gliwice. Rok później pierwszy zespół, mimo walki do ostatniego meczu musiał pożegnać się z Ekstraklasą.

W listopadzie 2011 roku oddano do użytku nowy stadion, który mógł pomieścić 10 tysięcy kibiców. 27 maja Piast pokonując Zawiszę Bydgoszcz 3:0 przypieczętował drugi w historii awans do Ekstraklasy. Rok później zespół prowadzony przez Marcina Brosza  zajął czwarte miejsce w Ekstraklasie i po raz pierwszy zagrał w eliminacjach do europejskich pucharów. Qarabağ Ağdam z którym to zespołem zmierzyli się gliwiczanie okazał się jednak lepszy w dwumeczu. W sezonie 2015/16 drużyna Piasta prowadzona przez czeskiego szkoleniowca – Radoslava Latala zdobyła swój pierwszy medal mistrzostw Polski. Gliwiczanie zakończyli rozgrywki wówczas na drugim miejscu. We wrześniu 2017 roku funkcję trenera pierwszego zespołu objął Waldemar Fornalik. Pierwszy jego sezon przy Okrzei nie był udany, bo drużyna do ostatniego meczu walczyła o utrzymanie w Ekstraklasie z powodzeniem. Rok później prowadzony przez niego zespół sięgnął po pierwszy w historii gliwickiego futbolu tytuł mistrza Polski. W kolejnym sezonie drużyna stanęła na trzecim stopniu podium. Koeljne dwie kampanie również były udane. Piast zajmował w tabeli Ekstraklasy  kolejno 6 i 5 miejsce.

10 września 2017 roku na osiedlu Kopernika w Gliwicach oddano do użytku lekkoatletyczny stadion. Na ten moment czekali przede wszystkim lekkoatleci Piasta, ale nie tylko. Obiekt służy uczniom pobliskiej szkoły i mieszkańcom Gliwic, którzy zechcą sobie pobiegać na jedynej tego typu bieżni w Polsce. Na tym obiekcie odbywają się międzynarodowe zawody Grand Prix Gliwic z udziałem medalistów Igrzysk Olimpijskich, świata Europy i  Polski oraz kolejne edycje Memoriału Zenona Sęka. .

Sekcja futsalu została zawiązana w 2016 roku. W 2021 roku drużyna prowadzona przez Orlando Duarte zajęła trzecie miejsca w  Futsal Ekstraklasie, a w 2022 zdobyła swój pierwszy złoty medal mistrzostw Polski.

Gliwicki Klub Sportowy „Piast” swój wkład w rozwój polskiego sportu ma nie tylko poprzez medale zdobywane na arenach całego świata, czy bicie rekordów. Z Piasta wywodzi się wielu znakomitych sportowców, którzy z różnych przyczyn swoje kariery kontynuowali w innych klubach. Włodzimierz Lubański, Joachim Marx, Hubert Skowronek, Józef Galeczka, Lucjan Brychczy, Joachim Krajczy, Andrzej Buncol to legendy polskiej i zarazem gliwickiej piłki. Nie sposób wymienić wszystkich zawodniczek i zawodników, którzy swoje pierwsze, sportowe kroki stawiali w GKS „Piast”. Liczyć ich można nie w setki, ale w tysiące. Wielu z tych, co ukończyli kariery jest trenerami, lub piastuje ważne funkcje, jak n.p. Jacek Bierkowski, który w grudniu 2008 r. został prezesem Polskiego Związku Szermierczego.

Obecnie (2022) rok funkcjonują dwa kluby o tej samej nazwie. Pierwszy to GKS „Piast” – Stowarzyszenie, które skupia sekcję Brydża Sportowego, Futsalu, Lekkiej Atletyki, Szermierki i Piłki nożnej na poziomie dziecięcym i młodzieżowym.

Drugi klub to GKS Piast S.A. w którym funkcjonuje pierwsze drużyna występująca w piłkarskiej Ekstraklasie oraz Akademia Piłkarska w której szkoli się młodzież od 10 roku wzwyż. Klub ten posiada zespoły trampkarzy i juniorów występujące we wszystkich kategoriach wiekowych.

 

Opracował – Grzegorz Muzia